დემოსთენე სავრამისი – ქრისტიანული რწმენის რადიკალურობა

დემოსთენე სავრამისი – მართლმადიდებელი თეოლოგი და რელიგიის სოციოლოგი

ნაწყვეტი  მოხსენებიდან „ქრისტიანული რწმენის რადიკალურობა“ 1979 წელი

ჩემი საზოგადოებრივი საქმიანობისათვის პირადი რწმენით „სადაც  უფლის სულია, იქ თავისუფლებაა (2კორ 3:17)“ ნიშნავს, რომ მე ჩემი მოყვასის ემანსიპაციურ ინტერესს სერიოზულად აღვიქვამ და ამიტომაც ნებისმიერი ფორმის ჩაგვრის, ექსპლუატაციის, დამცირების… წინააღმდეგ მოქმედებაში უნდა ჩავერთო. უფრო კონკრეტულად კი: მე როგორც უნივერსიტეტის პროფესორი უპირველეს ამოცანს იმაში ვხედავ, რომ ჩემი სტუდენტები დამოუკიდებელ აზროვნებისა და მოქმედებისათვის გამოვწრთო.ხოლო როგორც სოციოლოგმა, ეს სამეცნიერო დარგი ადამიანების სასიკეთოდ მივმართო, რაც იმავდროულად ნიშნავს, რომ სოციოლოგიის ნებისმიერ ფორმას უარვყოფ, რომელიც ადამიანს  მიზნის  მისაღწევ საშუალებად ბოროტად გამოიყენებს.

მე, რელიგიის სოციოლოგი და თეოლოგი საჯაროდ მხარს ვუჭერ გათავისუფლების თეოლოგიას. ეს არის ერთადერთი მომავალზე ორიენტირებული საღვთისმეტყველო და საეკლესიო მოძრაობა, რომელსაც შესწევს უნარი ქრისტიანული ეკლესიებისადმი მარქსისტების მკაცრ ბრალდებებს  გასცეს პასუხი. ის ესრწაფვის ადამიანის ჰუმანიზაციას,  ქრისტიანების შერიგებას მის ისტორიულ მოწინააღმდეგეებთან – სოციალისტებთან,  განსაკუთრებული ბიძგის მოცემა შეუძლია უსამართლობის და სიღარიბისაგან გამანთავისუფლებელ მოკლე თუ გვრძელვადიან ბრძოლებში. ჩემ თავში ჩამოყალიბებულმა შეხედულებებმა ნათლად დამანახა „სადაც უფლის სულია, იქ თავისუფლებაა (2კორ 3:17)“ პოლიტიკურად მხოლოდ „მარცხნივ“ ორიენტირების საშუალებას მაძლევს. თავისთავად  საზოგადოებაში, რომელიც  ქრისტიანულის სახელს იმსახურებს, ადამიანების დაყოფა „,მემარცხენე“ და „მემარჯვენეებად“ არახალია. ვფიქრობ იესოს სწავლების სრული ხორცშესხმა ყველა ამ წინააღმდეგობას დაძლევს და გააუქმებს. იმ საზოგადოებაში რომელშიც მე ვცხოვრობ ადამიანების გარკვეული ჯგუფების მხრიდან უძრავი შავთეთრი სურათების საფუძველზე არსებული სამყარო კეთილ და ბოროტ მხარეებად არის გადანაწილებული,(პროგრესულებად და ბნელებად, სხვადასხვა ნიშნით უმრავლესობებად და უმცირესობებად) სადაც „მემარცხენეები“  თავისთავად ბოროტებად ითვლებიან. სწორედ ამიტომ მე უნდა მივიღო გადაწყვეტილება: მარჯვნივ თუ მარცხნივ? ამ გადაწყვეტილების მიღებისას გასათვალისწინებელი ფაქტორია, ჰერმან ვებერის (გერმანელი ისტორიკოსი და პოლიტოლოგი) ტერმინ მემარცხენეს სინონიმი, რომელიც შინაარსობრივად ნიშნავს ისეთ პოლიტიკას სადაც „გაბატონებული სტრუქტურების შეცვლის სურვილია, რათა  ემანსიპაცია დაჩქარდეს“.

მაშინ როცა მემარჯვენე იდეოლოგიას არსებული მდგომარეობის შენარჩუნება ან სულაც გამაგრება სურს, ეს კი ელიტებისა და ძალაუფლების ცენტრის უპირობო ერთგულებას  ნიშნავს. ხოლო ჩვენი სწრაფვა კი თითოეული ადამიანის ღირსების პატივისცემის უზრუნველყოფაა, რომელიც მატერიალურ სამყაროში მინიმალური სოციალური და საზოგადოებრივი პირობების დაკმაყოფილებით გამოიხატება. ჩემგან შეიძლება ხმამაღალი ნათქვამია  მეგობარი სოციალისტებისა და ორთოდოქსი მარქსისტებისადმი, თუმცა ვაღიარებ ყოველი ჭეშმარიტი ქრისტიანი მისდევს რა იესოს სიტყვას და საქმეს, არსებული რეალობის ანალიზსა და ქცევაში მსგავსია გულწრფელი მემარცხენე იდეოლოგიის ადამიანისა. არ დაგვავიწყდეს, იესოც ტანჯეს და მოკლეს, როგორც დღევანდელი ჭეშმარიტი მემარცხენე მოძრაობები, სუსტი მაგრამ მაინც ქმედითი მის მსგავსად საზოგადოებას მოძრაობისაკენ მოუწოდებდა, მისი სწავლება პერმანენტულ რევოლუციას აამოქმედებდა, რომელიც ადამიანებსა და საზოგადოებას, რომელშიც ის მყოფობს რადიკალურად შეცვლის რწმენას დაუბრუნებდა.

მაშინ როცა მემარჯვენე იდეოლოგიები არსებულ ვითარების შენარჩუნება ან სულაც განმტკიცება სურთ, აქ მემარცხენეების პრინციპები ორიენტირებულია უსაამრთლო სტრუქტურებისა და ინსტიტუტების ცვლილებებზე, გონებისა თუ გულის გარდაქმნასა ან თუნდაც მოვიხმოთ ტერმინი – ფერისცვალებაზე. ქრისტიანული ეკლესიების წიაღში მარგინალიზირებული მემარცხენე სკოლები თუ ჯგუფები  მაქსიმალურად ცდილობდა აზროვნებისა და მოქმედების საზომად და მაგალითად იესო და მისი ავთენტური სწავლება გაეხადა….

აქვე სამართლიანი კითხვა, თუ არსებობს გამოსავალი მემარჯვენე და მემარცხენე ქრისტიანებს შორის, და თუ არის შუალედის პოვნა შესაძლებელი?  მე ამაზე გიპასუხებდით, რომ ახალი აღთქმა გადაჭრით გვპასუხობს, რომ არანაირი შუალედი არ არსებობს, როცა ადამიანის ღმერთთან და მოყვასთან უურთიერთმიმართებას შეეხება საქმე. „არავის შეუძლია ორ ბატონს ემსახუროს, ან ერთს შეიძულებს და მეორეს შეიყვარებს, ანდა ერთს შეეთვისება და მეორეს დაამცირებს. ვერ შეძლებთ ღმერთსაც ემსახუროთ და სიმდიდრესაც“(მათ6,24). უფრო მკაცრია ლაოდიკიის სამრევლოსადმი გაგზავნილი წერილი: „ვიცი შენი საქმენი: შენ არც ცივი ხარ, არც ცხელი. ნეტავ ცივი იყო ან ცხელი! მაგრამ რაკი რაკი ნელთბილი ხარ და არც ცივი და არც ცხელი, ამიტომ ამოგანთხევ ჩემი პირიდან.“ (გამოცხ. 3, 15-17).

ჩემი კრიტიკული ხედვა და წარმოდგენები ყველა ინსტიტუციისადმი გამაჩნია, მათ შორის  ეკლესიის მისამართითაც. მე მიჭირს ჩვენი დროის ეკლესიებთან საკუთარი თავის იდენტიფიცირება და მათ ნაწილად წარმოდგენა, ვინაიდან ხშირად ეკლესიის ოფიციალური ხმა  ქრისტიანულ ღირებულებათა სისტემას სცილდება, სხვანაირად რომ გადმოგცეთ: მე ხშირად ხაზს ვუსვამ განსხვავებას საეკლესიო და ქრისტიანულ ღირებულებათა სისტემებს შორის, მაგალითად ეკლესიისათვის უპირატეს „ღირებულებათა“ ნაწილში ვხედავდით  და ვხედავთ ამქვეყნიურ ცოდვის სტრუქტურებთან თუ ძალაუფლების ცენტრებთან მეგობრობას, სიმფონიასა თუ მომგებიან ზავებს, რომლის შედეგადაც მიწიერი ეკლესია უძლური ხდებოდა სრულად გადმოეცა ჭეშმარიტად ქრისტიანული ღირებულებები და სწავლებანი, რითაც ისინი (ეკლესიები) ადამიანებს  უმალავდნენ ან ფარავდნენ ჭეშმარიტ  ქრისტეს. არცთუ იშვიათად იძულებული ვხდები რა ვიყო კრიტიკული ეკლესიის ამქყვეყნიურ „მოწმობასთან“ მიმართებაში, თუმცა ეს კრიტიკა განპირობებულია ჩემსავე ეკლესიისადმი სიყვარულით.  და მაინც მე მიყვარს ეკლესია, მიუხედავად ისტორიული შეცდომებისა ის სულმუდამ რჩება ქრისტეს ეკლესიად – როგორც ერჰარდ ეპლერმა /გერმანელმა პოლიტიკოსმა და სოციალ-დემოკრატმა საჯაროდ აღნიშნა: ეკლესია, რომელიც მისსავე ამოცანების შესრულებაში უმეტესწილად მარცხდება, ამით ის მის ადამიანურ მხარეზე მოწმობს, მხარეზე რომელთა მხრებზეც დგას შესასრულებელი სახარებისეული მისია. პერეფრაზირება სხვა სიტყვებით რომ მოვახდინო: ეკლესიის უძლურებაში ხდება იესო ქრისტეს ძლიერების წარმოჩენა. ძალა, რომელიც ჩემ რწმენას სულმუდამ ამტკიცებს და რომ მე მხოლოდ ქრისტიანად შემიძლია განვაგრძო ცხოვრებაც და ბრძოლაც.

გერმანულიდან თარგმნა შოთა კინწურაშვილმა

წყარო: Savramis, Demosthenes: Die Radikalität des christlichen Glaubens, in: Warum ich Christ bin, Hg. Walter Jens, 1979 München, 335-338.