ქრისტიანული სოციალური ეთიკის ბიბლიურ-თეოლოგიური საფუძვლები
ავტორი: ინგებორგ გაბრიელე, ვენის უნივერსიტეტის ქრისტიანული სოციალური ეთიკის პროფესორი
გერმანულიდან თარგმნა შოთა კინწურაშვილმა
- ღვთის ხატება და პასუხისმგებლობა
დაბადების წიგნის (თავი1-4) შესაქმისა და ცოდვით დაცემის ისტორია შეიცავს ანთოპოლოგიასა და კოსმოლოგიას. ტექსტი მოგვითხრობს ადამიანის შესახებ, მის დამოკიდებულებას ღმერთთან და უნივერსუმში კუთვნილ ადგილზე. ის ასევე წარმოგვიდგენს, თუ როგორი უნდა ყოფილიყო ღვთის უმაღლესი ქმნილების- ადამიანის საარსებო გარემო საღვთო ნების და აღთქმის თანახმად, და რა მიიღო ადამიანმა ცოდვით დაცემის შემდგომ სოციალურ თუ კოსმიურ რეალობაში.
დაბადების ისტორიაში ექვს დღეში ღვთის მიერ შექმნილ სამყაროს სურათს ვხედავთ, რომლის უმაღლეს მწვერვალად ადამიანის შექმნა არის დასახელებული. მას დაბადების წიგნის პირველი თავის 27-ე მუხლის მიხედვით განსაკუთრებული ადგილი ებოძა, როგორც ღვთის ხატად და მსგავსად შექმნილს. სწორედ ამიტომ ადამიანს შემოქმედთან განსაკუთრებული ურთიერთობა გააჩნია, რომელიც მასთან და მისით საზოგადოებაში (თემში) თანამყოფობს. ღვთის ხატება ქრისტიანული ანთროპოლოგიის ისტორიაში ჰუმანური არსების ფუნდამენტური ნიშანთვისებაა. შესაქმისეული გონი, თავისუფალი ნება და თვითგანსაზღვრულობა, როგორც პასუხისმგებლობა მოყვასთან და შესაქმესთან. ყოველი ადამიანი მიუხედავად მისი რასობრივი, ნაციონალური, კლასობრივი თუ სქესობრივი კუთვნილებისა, თუ საზოგადოების წინაშე ჩადენილი რაიმე დანაშაულისა ბოძებული აქვს დაუშრეტელი (ჩაუქრობელი) ღირსება. ის პატივისცემასა და ყურადღებას იმსახურებს, ვინადაინ ღვთის ხატად არის მოვლენილი. ქრისტოლოგიურად ეს არგუმენტი გამოცხადებით მყარდება, ასევე ღვთის მყოფობით ადამიანებთან უკანასკნელის სამსჯავროს შესახებ მათეს სახარების იგავში (მათ 25, 36-45): ტანჯული ადამიანის სახით ჩვენ თავად ქრისტე გვეგებება. უმცირესი ძმა (და) ხდება ღვთის აწმყოში მყოფობის საიდუმლოება. ვინც მას დაეხმარება, ცნობიერად თუ არაცნობიერად უფალს ემსახურება და ახორციელებს მისი როგორიც ადამიანის მიზანს. ვინც ასე არ იქცევა, უმალვე კნინდება.
დაბადების წიგნის თანახმად ქალისა და კაცის კავშირი (საზოგადოება/ერთობა) (დაბ 1,27) უძველესი სურათია ადამიანური სოციალურობისა. თანასწორობა და განსხვავებულობა ერთმანეთთან თანხმობაშია და სხვებთან თუ განსხვავებულებთან ჩვენს ურთიერთდამოკიდებულების ეთიკურ ამოცანად იქცევა. უფლის კურთხევა ადამიანზე „აავსეთ დედამიწა და დაეუფლეთ მას“ (დაბ1,28) და იბატონეთ მასზე, ორივე სქესს შესაქმის საქმეში მათ თანამონაწილეობას ამტკიცებს და ავალდებულებს (დაბ 2,15), რომელიც დროთა განმავლობაში განხორციელდება. ბატონობა აქ არ უნდა იქნას მოაზრებული, როგორც დაპყრობა და პირადი მიზნებისათვის გამოყენება. ეს გაგებულ უნდა იყოს, როგორც სამყაროსადმი წესიერი და მზრუნველი მიდგომა, სადაც ადამიანმა უნდა „დაამუშავოს და დაიცვას“ (დაბ 2,15). ან როგორც ეს სიბრძნე სოლომონის წიგნშია აღნიშნული: „რათა სიწმიდით და სიმართლით განაგებდეს სოფელს და წრფელი სულით სჯიდეს სამართალს!“ ( სიბრძნე 9,3).
შესაქმის ისტორიის დასასრულს ცოდვით დაცემის ისტორიაში ზოგადი ადამიანური გამოცდილებაა გადმოცემული. ის თუ როგორია და როგორი უნდა იყოს სამყარო და იქ მომუშაკე ადამიანი, მათ შორის კი მსხვილი ნაპრალია გაჩენილი. ფაქტიურად ადამიანის ღმერთთან ურთიერთობა შიშითა და თავდაცვითი მდგომარეობით განისაზღვრა (დაბ 3,8). სქესთა შორიდ ურთიერთობა ძალაუფლებაზე პრეტენზიითა და სიხარბით წაიბილწა (დაბ 3,16) , ხოლო ადამიანის დამოკიდებულება ბუნებისადმი, სადაც მან ზრუნვით სავსე შრომით საკუთარი სარჩო უნდა მოიპოვოს, დარღვეულია (დაბ 3, 17). ტექსტი სამყაროსათვის პირველქმნილი ცოდვის ნეგატიურ კოსმიურ და სოციალურ შედეგებზე თემატიზირებას ახდენს, სადაც ბუნების ყვლეფა და მოყვასის (განსაკუთრებით ქალების) სიკვდილიც კი ყოველდღიურ მოცემულობად იქცა(დაბ4).
დაბადების წიგნის პირველი ოთხი თავი ისტორიის დრამატულ ანთროპოლოგიურ საფუძვლებს შეიცავს. აქ კაცობრიობის ისტორია ქრისტიანული გადმოსახედიდან ღმერთის მის ხალხთან კომუნიკაციის ადგილია, თუმცა ასევე ადამიანური დაცემის არენა. მასში დანახულია ადამიანების გამო ღვთის ჭიდილი და ადამიანების ჭიდილი ღმერთთან ერთად.
2. ღმერთის სოლიდარობა და „ღარიბების უპირობო მხარდაჭერა და მსახურება“
ძველი აღთქმის წიგნების ცენტრალური თემა არის იაჰვეს გამოცხადება, რომელიც თავის ხალხს გაჭირვებისა და ჩაგვრისაგან ათავისუფლებს. ამას გვიყვება გამოსვლათა წიგნი (გამ 3-15), რომელიც ისრაელის ეგვიპტელთა მონობისაგან გათავისუფლებას შეგვახსენებს. ის ქმნის ფუნდამენტურ თარიღს ისრაელიანთა ისტორიისა და შესაქმის ისტორიასთან ერთად, რომელიც ბიბლიური რწმენის მეორე ბურჯს წარმოადგენს, რასაც ქრისტიანული ღმერთის გაგებისათვის ასევე დიდი მნიშვნელობა გააჩნია. იაჰვე იმგვარ ღმერთად არის დანახული, რომელიც „სიმართლით განსჯის ღარიბ-ღატაკთ, სისწორით განიკითხავს ქვეყნის ბედშავთ“ (ესაია 11,4). ღმერთის მიერ უუფლებოებისა და სუსტებისადმი ღია მხარდაჭერა ყოველი ადამიანის თანასწორობას ღვთის ხატებასა და მსგავსებაში გამოკვეთავს, ღმერთი განსაკუთრებულად მიეახლება მათ, რომელთა მომავალი და ღირსება საფრთხის ქვეშაა. ათი მცნება (გამ 20,2-7) როგორც ისრაელიანთა კანონთა კრებული აგრეთვე ისეთ მცნებებს მოიცავს, რომელიც მხოლოდ იაჰვეს აღიარებასა და თაყვანისცემას არ ეხება, ასევე ის მოყვასის სიცოცხლის დაცვასა და ღირსეულ ცხოვრებას უკავშირდება. მშობლების პატივისცემა თუ მოყვასის საკუთრების ხელშეუხებლობა, მისი ცხოვრებისა და უფლებების შეურყევლობა ქმნის კანონთა იმგვარ საფძვლებს, რამაც საზოგადოებაში სუსტებიც უნდა დაიცვას. ამას გვაჩვენებს დეკალოგის განსაზღვრებანი (გამ 20-23, მეორე რჯლ. 12-26), რაც იმ დროისათვის ჩვენდა გასაკვირად აწესრიგებდა და აკანონებდა, მაგალითად სიღარიბესთან ბრძოლასაც კი. ეს და სხვა გზავნილები: მოთხოვნა კანონის წინაშე თანასწორობისა (მეორე რჯლ 16,19), სასამართლოს მსგავსი ინსტანციის ფორმირება (მეორე რჯლ. 17, 8-13), ასევე სოციალური კანონი – ეს უკანასკნელი ავალდებულებდა მოსახლეობას მინიმალური მატერიალური მხარდაჭერას ღარიბებისადმი: ქვრივები, ობლები თუ უცხოები გარკვეულწილად უზრუნველყოფილი უნდა ყოფილიყვნენ (მეორე რჯლ 14,28). აქვე შემოდის შაბათის მცნების მნიშვნელობა, რომელიც არა მხოლოდ უმაღლესი რჯულის მცნება იყო. ის თავისთავში ნებისმიერი სოციალური ფენის წარმომადგენლისათვის (ასევე ცხოველებისათვის) დასვენების დღეს მოიაზრებდა (მეორე რჯლ 5, 12-15) და ღრმა სოციალური მნიშვნელობის მატარებელი იყო. ამ კანონის მიხედვით ყოველ მეშვიდე წლის შაბათ დღეს მონებს თავისუფლება ებოძებოდათ (გამ 21, 2-11). უქმობის წელიწადში ყოველ ორმოცდამეათე წელიწადს ვალებისაგან სრული განთავისუფლება (ლევ 25, 8-17). ამით მსხვილი მიწათმფლობელებისა თუ მხვილი კაპიტალის მქონეთათვის გარკვეული საზღვრების დაწესება ხდებოდა და გარკვეულწილად მძაფრი სოციალური უთანასწორობის თავიდან აცილება. შემოქმედ ღმერთს, ბატონს მიწისა და ცისაასევე აქვს უფლება მიწა თავიდან გადაანაწილოს (მეორე რჯლ 10,14). ეს წესები ჩვენ კარგად გვაჩვენებს (იმისდა მიუხედავად რამდენად სრულდებოდა), რომ ბიბლიური სამართლიანობის გაგება არ ხედავდა მხოლოდ თანასწორობის გარკვეული შინაარსის იდეას, არამედ უპირველესად მიმართული იყო სუსტებისა და ღარიბების დაცვისაკენ. ღარიბებისადმი სოლიდარობა წარმოშობს ბიბლიური ეთიკის ძირითად მახასიათებელს, რომელიც ღრმად იყო მოქცეული იმდროინდელი ღმერთის წარმოდგენაში. მსგავსი ბიბლიური ხედვები ხშირად ცოცხლდებოდა ხოლმე სხვადასხვა ფორმით ქრისტიანული ეკლესიის ისტორიაში, მაგალითად გათავისუფლების ღვთისმეტყველებაში „ღარიბების უპირობო მსახურება-მხარდაჭერით“.
ცოდნა ღმერთის წინაშე ყოველი ადამიანის თანაბარი ღირსების შესახებ, არა მხოლოდ კანონთა შექმნის ინსპირატორი იყო, არამედ ის ცალკეულ ადამიანებსა თუ ჯგუფებს აძლიერებდა იმისათვის რათა არაადამიანური მდგომარეობა, სისტემები თუ მოცემულობები გადაელახათ. ძველაღთქმისეულ წიგნებში მსგავსი ისტორიები არის მამოძრავებელი ძალა აწყმოსათვის ვითარცა „ხსოვნა წინასწარმეტყველური წინააღმდეგობისა უსამართლო ბატონობისადმი“ (Da Silva Gorgulho 1995,160).
ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველები უმაღლესი ძალაუფლების მქონე პირებსა თუ უმრავლესობას ხშირად მსჯავრს დებდნენ ღარიბების ჩაგვრასა და კერპთაყვანისმცემლობაში. მათი ნებისმიერი კულტისა თუ გაკულტებისაკენ მიმართული საზოგადოების რადიკალური კრიტიკა ხშირად საზოგადოებაში გავრცელებულ ლოცვისა თუ მარხვის პრაქტიკას ეწინააღმდეგებოდა, რომელიც თავისთავში სრულებით არ მოიცავდა სამართლიანობას (იხ. ამოს 4, 4-6. 5,21-27, ესაია 1, 10-17, 58, 1-14, იერემია 7, 1-7). წინასწარმეტყველთა სოციალური კრიტიკის არსი „წყალობა მსურს, და არა მსხვერპლი: ძველი აღთქმიდან ახალ აღთქმაში(მათ 9,13; 12,7) იქნა შეთვისებული და შემდგომში მთავარ ეთიკურ მოწმობად იქცა.
3. სამართლიანობა – სიყვარული – რჯულის (კულტის) კრიტიკა
ახალი აღთქმა გარკვეულწილად ძველი აღთქმის შინაარს ეყდრნობა და სრულად ეფუძნება იესოს პიროვნებას. ღვთის განსაკუთრებული სოლიდარობა და გულმოწყალება გაჭირვებული და ცოდვილი ადამიანებისადმი (აქ შეიძლება მოვიაზროთ ყოველი ადამიანი) მისი გზავნილის ძირითად არსს მოიცავს. როგორც ამას მაგალითად ლუკა მახარებელი თხრობის დასაწყისში იესოს საჯარო საქმეებზე ფორმულირებისას (ეყრდნობა რა ესაია 61) აკეთებს :
„სული უფლისა ჩემზე, რომლისთვისაც მცხო და მომავლინა გლახაკთა მახარებლად და გულით შემუსვრილთა მკურნალად, ტყვეთათვის განთავისუფლების მაუწყებლად, ბრმათა თვალის ამხელად, ტანჯულთა განსატევებლად და უფლის კეთილსასურველი წლის მქადაგებლად (ლუკ 4,18)“.
იესო არის უფლისაგან ცხებული, რომელიც ღარიბებს კეთილ ამბავს აუწყებს – ღვთის სამეფოს დადგომას. კეთილი უწყება გათავისუფლების შესახებ ყოველ ადამიანს მოიაზრებს, რომელთა არსებობა სხვადასხვა მიზეზთა გამო საფრთხის ქვეშ არის. თავდაპირველად ეს შეეხება გამოხსნას – კონკრეტული განსაცდელიდან, რომელსაც ფესვები ცოდვაში აქვს ფეხგადგმული.
ახალი აღთქმა არც შინაარსობრივად და არც ტერმინოლოგიურად არ ყოფს სამართლიანობასა და სიყვარულს. მათ შორის უფრო მეტად განვრცობითი დამოკიდებულებაა: სამართლიანობა წარმოადგენს როგორც პიროვნების ხარისხს ასევე კანონების, ნორმებისა თუ წესების. სიყვარული უკლებლივ პიროვნებას მიემართება. სამართლიანობა ითხოვს საზოგადო მოქმედებას. საპირისპიროდ სიყვარული მოიცავს აღიარებას და კეთილგანწყობას სხვისადმი, როგორც პიროვნებებისადმი. მისი ნორმირება წარმოუდგენელია, ვინაიდან ინდივიდისკენაა მიმართული. სამართლიანობის გაგება სადაც მოქმედებისა თუ უფლებების ადრესატი არის სუსტი და უფლებააყრილნი მიეახლება იმას რასაც სიყვარული გულისხმობს. თუმცა სიყვარული შეიძლება კანონის მამოძრავებელ ძალად იქცეს, მიუხედავად იმისა ის არა ნორმირებადია. როგორც „რჯულის აღსრულება“ (რომ 13,10) უპირველესად კონკრეტულ თუ ცალკეულ წესებს ემყარება. ამავე საზრისით ღვთისა და მოყვასის სიყვარული (მარკ 12, 28-34 მათ 22, 34-40, ლკ 10,25) ახალი აღთქმის ძირითადი მცნებებია, რომელზეც დამოკიდებულია „მთელი რჯული და წინასწარმეტყველნი“ (მათ 22,40). სიყვარულის მცნება იქითკენ არის მიმართულია, რომ მოყვასი როგორც პიროვნება თავის კონკრეტულ მატერიალურ თუ ეგზისტენციალურ გაჭირვებაში გამოხსნილ იქნას. აქ სიყვარრული და რჯული თავის ორმაგ ხასიათს ავლენს: სიყვარული არ შეიძლება კანონად შევთავაზოთ, არამედ მოიცავს თავისუფალ მიმართებას მოყვასისადმი, თუმცა ის შეიძლება ახალი წესრიგის ფუნდამენტად მოგვევლინოს. როგორც უფალი ადამიანებისადმი სიყვარულს მოუკლებელად გასცემს, ასევე უნდა იქნას ჩვენი სიყვარული მოყვასისადმი განაწილებული. სიყვარული (და სამართლიანობა) ასიმეტრიული ხდება (სინოპტიკოსებთან) პრაქტიკული თვალსაზრისით როგორც ცალმხრივად გაგებული, ერთის მხრივ ღმერთისადმი მიმართებას საზომად იღებს და როგორც ადამიანურ მოქმედებას და ღირსებას ითვალისწინებს. ის ყველასათვის მოქმედებს, იქნება ეს მათი კონკრეტული მდგომარეობითა თუ შედეგით გამოწვეული, სოციალურად გარიყულნი, როგორებიც არიან: ავადმყოფები, უცხონი, ქალები თუ ბავშვები, „ცოდვილები თუ მებაჟეები“.
ღმერთთან მიმსგავსების ვალდებულება და მისი სიყვარული, ვითარცა მადლით სავსე მიმართება რადიკალურ მოქმედებებისაკენ გვიბიძგებს: მაგალითად მტერსაც უნდა მივუტეოთ (მაგ. მათ 5, 43-48, მათ 18, 23-35). ყველანი ვინც ითხოვენ, დიდსულოვნად უნდა მიეცეთ (მათ 5,40) და სტუმარმასპინძლობა მათ მიმართაც უნდა იყოს, ვისაც ამის მოთხოვნა საერთოდ არ ძალუძთ (ლუკ14, 12-15). ასეთი ცალმხრივი ეთიკის შემხედვარე იბადება კითხვა, არის ადამიანისათვის მსგავსი მოქმედებების აღსრულება შესაძლებელი, რომელიც იმთავითვე ემყარება ცვალებადობასა და საზღვრებს. უნივერსალური სიყვარულის მიმართ ვალდებულება ხაზს უსვამს და ეთიკურ კავშირს პოულობს „სამართლიანობასთან“. ფრანგი ფილოსოფოსი პაულ რიშერი ამასთან დაკავშირებით საუბრობს გაცვლის ეკონომიკიდან მოწყალების გაცვლის ეკონომიკაზე გადასვლას. მისი მიზანია ძალადობით, სიძულვილითა და მტრობით მოწამლული და განმტკიცებული სოციალური ურთიერთობანი გადატყდეს და განახლდეს. კითხვაზე: „ვინ არის მოყვასი ჩემი?“ მარტივი პასუხია: „ყოველი, ვინც წყალობას ითხოვს“ (ლუკ10,29). განსხვავებას მეგობარსა და მტერს, ახლობელსა თუ უცხოს შორის აღმოფხვრის სიყვარულის უნივერსალური ვალდებულება, რომლის საბოლოო სიმყარე ღმერთში მოიძიება. მასში ყოველი ადამიანისადმი არადისკრიმინირებულ სიყვარულის ფესვებს შევეგებებით (მათ 5, 45, ლუკ 6,35).
იესოს რჯულის მისამართით გამოთქმულ კრიტიკაში კიდევ ერთხელ ვხედავთ სიყვარულსა და სამართლიანობას შორის გამწვავებას. იესოს და მისი მოწაფეების მიერ ძველაღთქმისეული შაბათის უქმობის დარღვევის შესახებ სახარებისეული იგავი გვაძლევს მაგალითს, რომ რჯულის კანონებიც არა არიან ხელშეუვალნი. არსებობს უფლება და მათ შორის მოვალეობაც კი, მისი კრიტიკის, როდესაც ის სიცოცხლეს მხარდაჭერის ნაცვლად აბრკოლებს მას, ვინაიდან: „შაბათი კაცისათვის შეიქმნა, და არა კაცი შაბათისათვის“ (მარკ 2, 27).
კონკრეტულად ადამიანი, მისი სიცოცხლე და საჭიროებანი არის უმაღლესი ნორმა, რომელიც როგორც სიყვარულის ცნება ცალკეულ კანონებსა თუ რჯულზე მაღლა შეიძლება დადგეს, ხოლო ამ უკანასკნელის წყარო და მასშტაბი ისევ და ისევ სიყვარული უნდა იყოს. ახლანდელი რჯულისა თუ ტრადიციიის კრიტიკა, კანონებისა და ინსტიტუციების მისი ჰუმანური პერსპექტივიდან გადააზრებას კვლავაც ბიბლიურ საფუძვლებამდე მივყავართ.
4. პირველქრისტიანული თემის ეთიკა და მათი დამოკიდებულება სახელმწიფოსთან
დასაბამიდან ქრისტიანულმა თემმა იესოს სიტყვების თანახმად მოყვასის სიყვარული და სოციალური სამართლიანობის იდეა სრულად შეითვისა. ამის კარგი მაგალითებია დიაკონების გამორჩევა (საქ 6,1-6), ადრექრისტიანული სამრევლოების საერთო სიკეთეების განაწილება (საქ 4, 32-35) ასევე პავლეს მიერ იერუსალიმში და-ძმებისადმი მოწყალების შეგროვება (1კორ 16, 1-4). თავდაპირველად კარიტატიული საქმიანობა სამრევლო თემის შიდა ასპარეზს მოიცავდა, ხოლო სხვა ადამიანებისადმი ქრისტიანები მიმტევებლები და დასახმარებლად მზადმყოფნი უნდა ყოფილიყვნენ (რომ 12, 17). სამრევლოში სოციალური განსხვავებულობა ძირეულად ქრისტეში ერთობამ გააუქმა (გალ 3,26-28). ამას თავისი გამოხატულება გააჩნდა განსაკუთრებით ღარიბ და-ძმებთან მიმართებაში ქრისტიანების ერთობლივ თავმოყრისას, განსაკუთრებით ერთობლივი ტრაპეზობისას (იაკ 2, 1-13). ეს მოთხოვნები ჯერ კიდევ არ მიდიოდა სამართლებრივ-ინსტიტუციონალურ ფორმების, მაგალითად მონობის კითხვის ნიშნის ქვეშ დასმისაკენ (1კორ 7, 20). ეს კი განპირობებული იყო თეოლოგიურ-აპოლოგეტიკური არგუმენტით: პირველი ქრისტიანების სამყაროს აღსასრულის მოლოდინი და რწმენა. ადრეული ქრისტიანული სამრევლოებს ძალიან სუსტი პოლიტიკური გავლენა წარმოუდგენელსა და გარკვეულწილად მოულოდნელსაც ხდიდა იმ დროში ფუნდამენტური სოციალური თუ ეკონომიკური სისტემების ცვლილებასთან მათ კავშირს ან ღია დაპირისპირებას. დღევანდელი გადმოსახედიდან მონობა ან ქალთა თანასწორუფლებიანობა, ეს იმდროინდელ ქრისტიანთა სააზროვნო თუ სამოქმედო ჰორიზონტს სცდებოდა. აქედან გამომდინარე ანაქრონისტულია მსგავსი მოლოდინის ქონა.
ეკლესიის დამოკიდებულება რომაულ სახელმწიფოსთან და მის საკანონმდებლო ნორმებთან კომპლექსური თემაა. კეისარს კეისრისა, ღმერთს ღვთისა (მათ 22,21) და აქვე იესოს და არა კეისარის იმპერიას ეკუთვნის ქრისტიანების ლოიალობა. ამის კარგი მაგალითია ბერძნულ-რომაული იმპერიული ტერმინოლოგიის გადმოტანა პირველქრისტიანთა საღვთისმეტყველო ტერმინოლოგიაში (Kyrilos, Basileia…) ქრისტესა და მისი იმპერიაზე -ცათა სასუფეველზე, ასევე ქრისტიანულ თემზე როგორც ქრისტეს ბატონობის წარმომადგენელზე (ფილ3,20). ქრისტიანები ვალდებულები არიან მიჰყვნენ სახელმწიფო კანონებს, იმდენად რამდენადაც იგი მათი სამართლიანობისა და მშვიდობის გარანტი იქნება. სახელმწიფოს აღიარება, როგორც მშვიდობიანი თანაცხოვრების გარანტი (რომ13) სიყვარულის მცნების ნაწილად იქნა გაგებული, როგორც ამას რომაელთა ეპისტოლეს კონტექსტში ვხედავთ თავი 13,1-7. თუმცა სახელმწიფოსადმი ლოალობასაც აქვს გარკვეული საზღვრები. იქ სადაც კანონის მოთხოვნები რწმენის უმაღლეს ხედვებს ეწინააღმდეგება. ვალდებულების ლეგიტიმაცია „მორჩილება ღვთისა უფრო გვმართებს, ვიდრე ადამიანებისა“ (საქ 5,29), თავდაპირველად სახელმწიფოსთან დაპირისპირებას ითხოვდა, როდესაც იმპერია ქრისტიანებისაგან არასამართლიან მოქმედებას მოითხოვდა ან აიძულებდა. როდესაც სახელმწიფო ტოტალიტარულ უსამართლობად გარდაიქმნება, რომელიც მისი წევრებისაგან აბსოლიტურ აღიარებას მოითხოვს, აქ შემოდი ქრისტიანული რწმენა – მხოლოდ ღმერთია აბსოლიტური აღიარების ღირსი. მაშინ სახელმწიფოს მორჩილება უკუგდებულ უნდა იქნას! ამას მოწმობს იოანეს გამოცხადების 13ე თავი. აქ წარმოდგენილია სახელმწიფოსადმი ორი სახის ქრისტიანული დამოკიდებულება უნდა იქნას ახალ აღთქმაში იმდროს არსებული სოციო-პოლიტიკური-კულტურული თუ მსოფლმხედველობრი მდგომარეობიდან დანახული. კონკრეტული სახელმწიფოს ნორმები იქამდე არის სავალდებულო, ვიდრე ის რელიგიური ადამიანის უმაღლეს მცნებებს არ დაუპირისპირდება. ეს კი ეკლესიას ყოველ სახელმწიფოში შემდეგს ავალდებულებს: ნებისმიერ ეპოქაში სულმუდამ ფხიზელი და კრიტიკული დამოკიდებულება გააჩნდეს არსებულ ნორმებთან და მის პრაქტიკულ განხორციელებასთან მიმართებაში!
წყარო: Gabriel Ingeborg, Grundzüge und Positionen Katholischer Sozialethik, in: Perspektiven ökumenischer Sozialethik : der Auftrag der Kirchen im größeren Europa, Ostfildern 2006, 158-165.
6.10. 2020
shotakintsurashvili.wordpress.com 